Osmanlı'da Devlet Tekke Münasebetleri Meclis-i Meşayih

Tarikatlar, Islam toplumunun vazgeçilmez birer unsuru olarak her dönemde etkilerini hissettirmis ve bir yasam tarzi olarak da varliklarini günümüze kadar devam ettirmislerdir. Halka, dinî, ahlaki ve sosyal alanda hizmet vermeyi amaçlayan tarikatlar, Osmanli döneminde toplum üzerinde her zaman etkili olmuslardir. Toplumun gönüllü sivil kuruluslari olarak nitelendirilebilecek tarikatlar, tekke ve zaviyeler araciligiyla halka sosyal alanda hizmet veren müesseseler olmuslardir. Osmanli Devleti'nde toplum hayatinda tarikatlar önemli roller üstlenmislerdir. Devletin kurulus ve yükselis dönemlerinde idari, askerî, ilmî ve içtimai hayatin sekillenmesinde tekke ve tarikatlarin önemli etkisi olmustur. Çogu zaman devlet ve halk arasinda bir köprü görevi görmüslerdir. Tarikatlarin halk üzerinde var olan gücü ve camianin içerisinde ortaya çikan problemler, devlet idaresinin, bu kesime müdahale etmesine ve kontrolü altina alma yoluna basvurmasina neden olmustur. XIX. yüzyilda devletin birçok kurumunda bas gösteren bozulma ve çöküs süreci, tasavvuf camiasinda da görülmeye baslamistir. Bütün bu sebepler sonucunda tarikatlari kontrol altina almak, bu camiada dinî ve ilmî olmayan davranislari engellemek, cahil kisilerin seyhlik görevine gelmelerine mâni olmak gibi nedenlerle mesihat makamina bagli Meclis-i Mesâyih kurulmustur.Bu çalismamizda amaç, Osmanli Devleti'nin modernlesme sürecinde, tekke ve zaviyeleri kontrol etmek ve yönetmek amaciyla kurulmus olan Meclis-i Mesâyih'i tanitmaktir. Çalismamizda, tarikatlar ve tekkeler arasindaki tartismalara girmeden, tasavvufi boyutundan ziyade bir kurum olarak Meclis-i Mesâyih'i, tarihçi bakis açisiyla tanitmak hedeflenmektedir.