Osmanlı Modernleşmesi

Prof. Dr. Kemal H. Karpat'a göre Osmanli sosyal yapisi, devlet gelenegi, sanati, hukuk sistemi, kültürü ve tarihi degismeye yani modernlesmeye kendi kültürel ve tarihî çerçevesini çizmistir ve ona göre degismistir. Degisme konusunda degismeyi tetikleyen devlet ve degismeye maruz kalan toplum arasinda degismenin yani modernlesmenin özü ve amaci konularinda büyük farklar ve çeliskiler olmustur ve hâlen olusmaktadir. 19. yüzyilin ikinci yarisinda büyük bir bürokrat grubuna dayanan merkezilesme, devletin gördügü hizmetlerin çogalmasi, Kirim, Kafkasya ve Balkanlar'dan gelen göçler eskiye göre içeride çok yeni bir sosyokültürel ve politik ortam yarattigi gibi, dis güçler de Osmanli sosyal gelisimini yakindan etkilemistir. Dis etkenler arasinda Osmanli'nin dar çerçeveli pazar ekonomisini Bati'nin sinai ve ticari kapitalizminin nasil etki altina aldigini birinci derecede göz önünde tutmak gerekir. Hakikaten kapitalizm Osmanli üretim sistemini kökünden etkileyerek özel mülkiyetin gelismesini saglamis, süreç devlet mülkiyeti, yani miri mülkün gittikçe daralmasi ve ferdiyetçi bir toplumun ortaya çikmasiyla sonuçlanmistir. Karpat bu eserinde; Osmanli sosyal yapisinin yüzyillar boyu geçirdigi evrim ile modernlesmenin yasandigi 18. ve 19. yüzyillarda olusan sosyal yapi degisikliklerinin nitelik bakimindan birbirinden nasil ayrildigini tüm detaylariyla anlatmaktadir. Osmanli Devleti'nde sosyal yapi degisikliklerini tarihî bir çerçeve içinde ele alan bu çalisma; 19. yüzyildaki islahat girisimlerinin, devlet yapisindaki degisikliklerin ve nüfus hareketlerinin birbirini nasil etkileyerek yeni bir toplumsal yapiyi olusturduklarini tüm detaylariyla incelemektedir.(Tanitim Bülteninden)