Her Şey Geçip Gider

Yasam ve Yazgi adli dev epik romaniyla XX. yüzyilin, en büyük yazarlarindan biri olarak kabul edilen Vasili Grossman, son eseri olan Her Sey Geçip Gider'de, hikâyeyi Yasam ve Yazgi'nin kaldigi yerden, Stalin sonrasi dönemden baslatiyor. Sasirtici bir dinginlikle, insani tarihsel ve felsefi bir derinligin içinde, gösteristen uzak bir sekilde ele alarak belki de en kalici romanini yaziyor. Bu üslup bir yandan Çehov'un lirizminin, öbür yandan Tolstoy'un dramatik dünya görüsünün izlerini tasiyor. Her Sey Geçip Gider, Rusya tarihinin en karanlik sayfalarindan biri olan zorunlu çalisma kamplari döneminin sonrasini anlatiyor. O kamplarda otuz yil geçirdikten sonra Moskova'ya dönen Ivan Grigoryeviç, artik tamamen yabancisi oldugu bir toplumda yerini aramakta, geçmisiyle hesaplasmaktadir. Ivan'in hikâyesi, vicdani ile kariyeri arasinda bir seçim yapmak zorunda kalan bilimadami Nikolay, utanç içinde yasamini sürdürmeye çalisan ihbarci muhbirler ve son olarak da, sevgilisi Anna Sergevya'nin yasadigi derin acilarla kesiserek, bu eski mahkûmu tarihin en büyük trajedilerinden birinin simgesi haline getirecektir. Ancak, bu büyük trajediyi Dante'nin Cehennem'ini aratmayacak bir berraklikla aktaran Grossman'in asil büyüklügü, insana olan inancini asla kaybetmemesinde ve tüm acilara ragmen tarihin özgürlüge dogru engellenemez ilerleyisini anlatabilmesindedir.