Fransız Aydınlanma Felsefesi

Fransiz Aydinlanma felsefesi, çogu zaman, hiçbir yetkeye bagli kalmaksizin akil sayesinde yeni bir dünya görüsünü temsil etmekle övünür. Günümüze kadar ulasan bu övgüsünde haklidir elbet.Ancak, Aydinlanma Yüzyili (Le siècle des Lumières) salt akil, bilim ve mantikla açiklanabilecek, tek bir yolu takip eden tekdüze bir sistem degildir. O, akli kutsayan birinin kaniksanmis övgüsünden çok daha fazla ironi ve çesitlilik barindirir içinde.Herseyden önce bu hareket kendiliginden ortaya çikmamis, tarihteki birçok etkilesimden nasibini almistir. Kesifler çaginin, bilimsel, kültürel ve entelektüel hareketlerin, birbirini tashih eden filozoflarin, hattâ akla yabanci, doganin derin paradokslarina dikkat çeken Rousseau gibi düsünürlerin bulustugu bir güzergâh olarak da düsünülebilir Fransiz Aydinlanma Felsefesi…Bu hareketin hangi kosullar altinda ortaya çiktigi incelenmeye deger. Aydinlanma düsünürleri, Ortaçag ve Rönesans'taki bilimsel ve felsefî mirasin bilincindeydiler. Bilim ve özellikle mekanikteki gelismelerin siki birer takipçileriydiler. Onlari ayricalikli kilan, devraldiklari bilgi birikimini muazzam noktalara tasiyabilme cesaretini gösterebilmis olmalaridir. Her türlü otoriteye karsi üstlendikleri mücadelede, doga yasalarinin insan ve toplum hayatindaki etkisini ve nesnel kosullarin belirleyiciligini ispat edebilmislerdir.Fransiz Aydinlanmasi, Ingiliz ve Alman aydinlanma düsünce gelenekleri kadar belki “derin” degildi, ancak insani bizzat yasamin hedefi haline getirerek ve bireyden talep ettigi özgüveni en uç noktasina götürerek “aydinlanma”nin en büyük payesini kazanmistir.Özellikle, salonlarda ve seçkin çevrelerde baslayan bu hareket, yepyeni bir uyanisin habercisi olan Ansiklopedi araciligiyla halka yayilmis ve genis kitleler tarafindan benimsenmistir.Alman düsünür Oskar Ewald, kaleme aldigi bu eserinde Aydinlanmanin kaynaklarini, Montesquieu, Voltiare, Diderot, D'Alembert, La Mettrie, Helvétius ve Rousseau gibi önde gelen düsünürlerin eserlerini inceleyerek genel yönleriyle okuyucuya tanitmaktadir.