Cengiz Han’ın Ölümsüzlük Arayışı

Cengiz Han'ın Manevi Dünyası ve
Zamanın Türkistan Coğrafyası
Çin, kibirli ve müsrif bir hayat sürdüğü için Ulu Tanrı buradan elini çekmiştir. Kuzeyin ıssız çöllerinde yaşadığım için ihtirasım yoktur. Lüks yaşamdan nefret ederim ve ölçülü bir hayat tarzım var. Benim için bir lokma ve bir hırka kâfidir. Basit çobanlarım ile aynı yiyeceği yer, aynı paçavraları giyerim.
- Cengiz Han'ın Ch'ang Ch'un'u davet ettiği mektuptan
Cengiz Han, hangi siyasi atmosferde ortaya çıktı? Moğollar dinlerini ne ölçüde yaşıyorlardı ve Budizm'le ilişkileri ne boyuttaydı? Cengiz Han'ın imtiyazlı Budist keşişi Hai-yün kimdi? Taoizm tarih boyunca nasıl bir gelişim gösterdi? Taoizm'in Ch'üan-chen mezhebinin esasları nelerdi?
Çin Simyası ile Taoizm arasındaki irtibat nasıl gelişti? Cengiz Han'ın gönderdiği davete icabet eden Ch'ang Ch'un zamanında Türkistan ne durumdaydı?
Eli­nizdeki kitap Moğol çağına ait bir Çin kaynağıdır. Cengiz Han tarafından otağına davet edilen Taoist simyacı Ch'ang Ch'un ve müritleri 1221-1224 yılları arasında Türkistan'ı gezmişler ve onların bu seyahatlerinin notları günümüze kadar ulaş­mıştır. Pek çok Türk boyunun gelenekleri ve görenekleri hakkında ilginç bilgiler sunan bu kaynak aynı zamanda Türkistan'ın tarihî coğrafyasına ışık tutan mühim bir eserdir. Bölgenin hayvanat ve nebatatına ilişkin bilgilerin de sunulduğu seyahatnamedeki tabiat tasvirleri son derece etkileyicidir.
Ch'ang Ch'un'un 1227 yılında ölümünü müteakip müridi Li Chih-Ch'ang (1193-1256) marifetiyle kaleme alınan seyahat notları uzun süre unutulmuş ve asırlar sonra, 1795 yılında, Çin'deki bir manastırda keşfedilmiştir. 1848 yılına gelindiğinde Çince neşri, sonrasında Rusça ve İngilizce çevirileri yapılmıştır. Gülşah Hasgüçmen çevirisiyle dilimize kazandırdığımız Cengiz Han'ın Ölümsüzlük Arayışı: Taoist Simyacı Bir Keşişin Türkistan Seyahatnamesi (1221-1224), bir liderin iç dünyasını ve arayışlarını gözler önüne sermesinin yanı sıra dönemin coğrafyasını teferruatıyla anlatması sebebiyle de çok özel bir kaynak kitap