Aşıkpaşazade Tarihi

Âsikpasazâde, 15. yüzyil Osmanli tarihçileri listesinde en önde gelen isimlerden biridir. Sultan II. Murad (1421-1451) ile Fatih Sultan Mehmed (1451-1481) devrinde Balkanlara yapilan çok sayida sefere dervis-gazi olarak katildi. Dolayisiyla pek çok olayin görgü sahididir. Âsikpasazâde, Osman Gazi'nin Inegöl tekfuruna karsi zaferle sonuçlanan gazasiyla (684/1285) baslattigi Osmanli tarihini 908/1502 yilina kadar getirir. O böylece, Osmanogullarinin iki yüz on yedi yilini kapsayan genel Osmanli tarihini yazdi. Menâkib-i Âl-i Osman adini verdigi eseri daha çok Âsikpasazâde Tarihi olarak bilinir. Âsikpasazâde Tarihi, konusu sadece Osmanogullari olan ve uzunca bir dönemi Türkçe anlatan ilk Osmanli tarihi örnegidir. Dolayisiyla onun bu eseri, kurulus ve yükselis dönemlerine ait Osmanli tarih yaziciliginin en iyi modellerinden biridir.Âsikpasazâde, eserinde Anadolu'da Türk-Islâm kültürünün yerlesmesinde ve Osmanli Devleti'nin kurulusunda önemli hizmetleri geçen "abdalân-i Rum" (Anadolu abdallari/dervisleri), "gaziyân-i Rum" (Anadolu gazileri), "ahiyân-i Rum" (Anadolu ahileri) ve "baciyân-i Rum" (Anadolu bacilari) olmak üzere dört organizasyonun varligindan söz eden ilk tarihçidir.Âsikpasazâde Tarihi, ilk dönemler Osmanli yer adlarinin verilisi ve dogru olarak tespiti için önemli bir kilavuzdur. Âsikpasazâde Tarihi, Osmanli halkbilimi arastirmalari için de âdeta hazine degerindedir. Onun, 15. yüzyilin sade Türkçesiyle yazdigi eseri Türk dilinin gelisim asamalarini ortaya koymasi açisindan da önemlidir. Denilebilir ki, Osmanli tarihinin ilk iki yüzyilini birinci el kaynaktan okuyup ögrenmek isteyen okurlar için Âsikpasazâde Tarihi en önemli rehberdir. Özetle, 14-15. yüzyil Osmanli siyasi, sosyal ve kültür tarihini merak eden okurlar için kiliç ve kalem erbabi Âsikpasazâde'nin Osmanli tarihi ilk basvurulacak eserdir.