Adana İtidal Gazetesi (5 Eylül 1908-31 Temmuz 1909) (2. Cilt Takım)

Itidal Gazetesi II. Mesrutiyetin ilk günlerinde 5 Eylül 1908- 31 Temmuz 1909 tarihleri arasinda yaklasik on aylik bir süreçte 76 sayi olarak Adana'da yayinlanmis bir gazetedir. Önce vilayet daha sonra da kendi özel matbaasinda basilan gazete II. Mesrutiyet öncesi Anada'ya sürgün olarak gelmis ve Adana'da evlenerek oraya yerlesmis olan Mehmed Ihsan adli Batum göçmeni 29 yasinda genç bir aydin tarafindan yayinlanmistir. Mehmed Ihsan ve gazetesinin sorumlu müdürlügünü yapan arkadasi Ahmed Muhtar Ittihat ve Terakki'nin Adana'daki kurucu üyesi ve yerel yöneticisi iki genç aydin olup devrim modasina uyarak adlarini da Ihsan Fikri ve Muhtar Fikri olarak degistirmisler, gazetede bu yeni künyeleri yer almistir.Itidal Adana'da yayinlanan ilk özel gazetedir. Bir özel kütüphane disinda kütüphanelerde tam koleksiyonu yoktur. 4 sayfalik gazete Pazartesi ve Persembe günleri yayinlamistir. Yillik abone bedeli 65 kurus, fiyati 20 paradir. Kendi ifadesi ile "her seyden bahseder Osmanli gazetesidir." Gazetenin yayinlari matbaa dagitim ve ekonomik nedenlerle bir çok kez aksamistir. Buna ragmen dirençli bir sekilde yayinlanan gazete Avrupa ve Istanbul gazetelerinden yaptigi önemli iktibaslar yaninda yerel muhabirlerin özel haberleri ve dikkat çekici okuyucu mektuplariyla taninmistir. Önceleri Ermeni yazarlar da gazetede yer bulurken ve ortak etkinlikler yapilirken Adana olaylari sonrasi bu durum tamamen degismis gazete Ermeni gazete ve yazarlarin hedef gösterdigi bir yayin organi haline gelmisti.Itidal Gazetesi özellikle 1909 Adana Ermeni olaylari konusunda çok fazla gündeme gelmis bir gazetedir. Bu çalismada Itidal Gazetesi, transkribe kurallarina uygun olarak tam takim olarak tarafimizdan yayina hazirlanmistir. Bu yayinin özellikle Adana'nin yakin tarihi 1909 Ermeni olaylari. II. Mesrutiyet sürecinde Adana'da yasananlar hakkinda çok önemli bir kaynak eser olacagi düsüncesindeyiz. Ayrica 105 yil önce yayinlanmis bir yerel gazetenin yayin baski dagitim ve rekabet konusunda yasadigi sikintilari gözlemlemek için özellikle basin tarihçilerimizin yararlanabilecegi çok ciddi ve önemli bir çalisma oldugu kanaatindeyiz.