Abdullah Paşa'nın Balkan Harbi Hatıratı

2012 yilinda Balkan Harbi'nin, daha dogru ifadesiyle, Balkan hezimetinin 100. yilini idrak edecegiz. Hakiki vukuati kaydeden tarih, milletlere ayni zamanda nelerden ders almalari gerektigini de gösterir.Balkan Harbi üzerine yazilmis mevcut kaynaklar içerisinde kanaatimizce en önemlisi Sark Ordusu Kumandani Abdullah Pasa'nin hatiratidir. Bu hatirati önemli kilan sebeplerin basinda, Abdullah Pasa'nin Sark Ordusu Kumandani olarak harbin bütün safhasini yasamis olmasi, bütün yazismalari günü gününe kaydetmesi ve harbin gidisatini çok iyi okuyup üstlerini, muhtemel bir yenilgi ve hezimet konusunda uyarmis olmasi gelir. Fakat ordunun içinde bulundugu maddî ve manevî zaaflar, askerin aç, susuz ve perisan bir halde olusu, siyasî çekismeler, ulasim sikintisi, malzeme yetersizligi gibi yenilgiyi hazirlayan nedenler bu felaketi netice vermistir. Abdullah Pasa'nin hatirati, 20. yüzyilin basinda Osmanli Devleti'nin yasadigi aci savas tecrübesinin ibretli vesikalaridir. Hatirati önemli kilan diger bir nokta da sudur: Bilindigi gibi hatiratlarin olaylar karsinda sahsî bir müdafaa, sübjektif bir mütalaa ve objektiflikten uzak olmasi cihetleri en önemli kusurlarindandir. Abdullah Pasa gelebilecek tenkitlere meydan vermemek için harp esnasindaki yazismalari günü gününe hatiratina kaydetmis ve sahsî yorum ve mülahazalarini bu belgeler üzerine yapmistir. Bununla beraber, Abdullah Pasa'nin hatirasini biraz da müdafaa niyetine aldigi da gözden kaçirilmamasi gereken bir gerçektir.