93 Harbi - Tuna'da Son Osmanlı Yahudileri

Osmanli'nin Balkanlar'daki hâkimiyeti boyunca, yönetenler ile tebaalari arasinda karsilikli uyum hâkim olmustur. Osmanli idaresi altindaki Yarimada, yine bir siyasi yapiya dâhil edilmistir. Rumeli, Osmanli Imparatorlugu'nun bu düzensiz, çalkantili bölgeye hükmetme hakkini elinde tuttugunu kanitladigi bir laboratuvar islevi görmüstür. -Prof. Dr. Rossitsa Gradeva-Bulgar Tarihçisi 93 Harbi olarak bilinen 1877-1878 Osmanli-Rus Savasi hakkinda birçok kitap ve makale yazilmasina ragmen, savas sirasinda ve sonrasinda Osmanli bünyesinde birlesen milletlerin bu savastan nasil etkilendikleri ve devaminda hayatlarini ne sekilde devam ettirdikleri hususunda çok az birincil kaynak bulunmaktadir. Arastirmaci yazar Erol Haker, Prof. Dr. Kemal Karpat'in danismanliginda, mensup oldugu cemaatin bu serüvenini, Balkanlar'da birçok eziyete, kirima maruz kalmis Osmanli Imparatorlugu tebaasinin bugüne kadar gözardi edilmis tarihini, ailesinden, arsiv belgelerinden ve bu konuda yazilmis bütün kaynaklardan derleyerek emsaline ender rastlayacagimiz 93 Harbi kitabini yazmistir. "Millet Sistemi" Osmanli Imparatorlugu'nun devami ve bekasinin en önemli unsuru olarak kabul edilir. Erol Haker, bu kitabinda belirli bir cografî, etnograf ik ve dönemsel sinir içinde, bu sistemin isleyisini Tuna Vilayeti'ne yerlestirilmis Ispanya Yahudileri örnegiyle çok güzel sunmus ve literatüre kazandirmistir. Bu kitap, yari biyografi, yari "bir dinî ya da etnik cemaatin yasam hikâyesi"dir.